Döngüsel Ekonomi Sürdürülebilirlik İçin Tek Yol

Döngüsel ekonomi atığın olmadığı bir iş yapış biçimini tasvir eder. Üretim veya servislerde ham madde, iş gücü ve zaman olmak üzere kayıpları minimize edip, bunları faydaları bir ekonomik ürün haline getirmek döngüsel ekonominin temel amacıdır. Bu haliyle aslında döngüsel ekonomi yeni bir ekonomik paradigma paradigma. Günümüzde artık eski model (Hammaddeyi) Al – (Üretim) Yap – (Ürünü) Sat – (Kullan) At felsefesi (lineer ekonomi) kan kaybediyor, hatta yıkılıyor.

Bu yazı, Giden London Yönetici Ortağı Ben Hayman’ın Sustainable Brands Blog’unda yayınladığı “The 5 Purpose Trends Set to Lead the Way in 2020” makalesinden ilhamla hazırlanan 2020’de Şirketlerin Sürdürülebilirlik Gündemi yazı dizisinin 2. başlığıdır. Eğer henüz okumadıysanız 2020’de Şirketlerin Sürdürülebilirlik Gündemi yazısı ile başlamanız önerilir. Dizinin devamındaki yazılara bu metnin altındaki bağlantılardan erişebilirsiniz.

Döngüsel ekonomi atık kavramının olmadığı bir felsefeyi tasvir ediyor.

Kullanılmayan koca toplantı salonları olan devasa ofislerden paylaşım ofislerine geçiş veya evden çalışma saatlerini artırmaya yönelik çalışmalar ‘yeterince değerlendirilmeyen (aslında atık olan) mekanları azaltmaya yönelik artık normalleşmiş çalışmalar. Üretim süreçlerinde oluşan atıkları (fire) tekrar üretim bandına sokmak, değerlendirmek birçok büyük şirketin verimlilik başlığında yaptığı çalışmalarda artık var.

İş modelini döngüselleştirmek

Mesela her yeni satılan telefon için eskisini istemek, ama yeni üretilen telefonun ham maddesinin önemli bir kısmını başka müşterinin getirdiği eski telefondan sağlamak? İşte iş modelini döngüselleştirecek temel paradigma değişikliği böyle ‘yeni modellerde’ saklı.

Kullanılmayan atıl değerlerden kar sağlamak: Kullanılmayan oda veya evi kiralayan AirBnb gibi
Geri dönüşüm ve geri kazanımı iş modelinin merkezine oturtmak: Adidas’ın okyanus atıklarından ürettiği 11 milyon çift ayakkabı gibi
Ürünü tekil bir varlık değil, hizmet olarak sağlamak: CD satmak yerine tüm arşive erişim sağlayan Spotify gibi
Yalnızca kendisini değil tedarik zincirini de sürdürülebilir kılmak: Google’ın hizmet aldığı veri merkezlerine yenilenebilir enerji şartı koyması, bir çok meşhur moda şirketinin tedarikçilerine sosyal sürdürülebilirlik kriterlerini mecbur tutması gibi

Birçok döngüsel yöntem, ayakta kalmak ve artık uzun vadeli karlılık için bir seçenek olmaktan çıkıp mecburiyet haline geldi. İklim değişikliğinin yarattığı riskler, ham madde maliyetlerinin yükselmesi ve ürün yerine alınan hizmete para ödeme alışkanlığnın artması şirketler açısından döngüsel ekonomiye geçişi tetikliyor.

Tüm şirketler bir yılda tüm operasyonlarını döngüselleştiremez tabii ki. Ancak 2020 yılının sonuna kadar hala döngüsel ekonomiye geçiş planlarını oluşturamamış şirketlerin büyük bir kısmının adını 10 yıl sonra şu an oldukları yerde göremeyeceğimizi söylemek için kahin olmaya da gerek yok.

2020’de Şirketlerin Sürdürülebilirlik Gündemi Yazı Dizisi’ndeki diğer başlıklar

Kapak fotoğrafı: Unsplash